Zijn zonnepanelen nog een goede investering?

De invoering van de digitale stroommeter zorgt voor angst bij de eigenaars van zonnepanelen: zal hun energiefactuur verhogen? En wie overwoog om zonnepanelen te installeren, twijfelt. Voor een optimale factuur past u best uw verbruiksgedrag aan.

De elektriciteit die de zonnepanelen op uw dak opwekken kan twee kanten uitgaan. Ofwel wordt ze meteen verbruikt, ofwel wordt ze - als u ze niet meteen nodig hebt - aan het distributienet geleverd. Op het moment dat uw zonnepanelen niet voldoende stroom voor uw behoeften produceren, gebruikt u stroom van het net.

Omdat eigenaars van zonnepanelen zowel produceren als consumeren worden ze in het jargon prosumenten genoemd. Ze betalen een vaste bijdrage voor het gebruik van het distributienetwerk, het zogenaamde prosumententarief.

Binnenkort komt daar verandering in. Uw oude elektriciteitsmeter wordt vervangen door een digitale meter. Zo kan beter worden nagegaan hoeveel u gebruikt van het netwerk, en betaalt u dus een exacter bedrag dan het prosumententarief.

Vaak wordt ervan uitgegaan dat dat nadelig zal uitdraaien voor eigenaars van zonnepanelen, maar de waarheid is genuanceerder: de ene betaalt inderdaad meer, de andere minder. Om dat uit te leggen vertrekken we vanuit de huidige situatie.

Analoge elektriciteitsmeter

Als u zonnepanelen op uw dak heeft, draait uw klassieke elektriciteitsmeter terug als u stroom aan het net levert. De energiekosten, nettarieven en taksen worden alleen berekend op het verschil tussen uw totale stroomgebruik en de stroom die u opwekt.

De stroom die u tijdens dalmomenten in uw verbruik aan het net levert, haalt u er nadien vaak weer af als u meer elektriciteit nodig hebt dan uw zonnepanelen op dat moment opwekken. In de realiteit doet u dus vaker een beroep op het net dan blijkt uit de stand van uw teruglopende teller.

We verduidelijken even met een cijfervoorbeeld. Als de afname en de injectie allebei 50 kilowattuur bedragen, is de gemeten afname gelijk aan nul en betaalt u geen nettarief. Maar u hebt wel 100 kilowattuur elektriciteit op het net laten circuleren, 50 kilowattuur in de ene richting en 50 kilowattuur in de andere. De netbeheerder moet dat verkeer regelen en daar hangen dus kosten aan vast.

Als de afname 75 kilowattuur bedraagt en de injectie 25 kilowattuur, is de gemeten afname gelijk aan 50 kilowattuur. De tarieven worden dan berekend op basis van een volume van 50 kilowattuur, terwijl het werkelijke volume elektriciteit dat op het net circuleert 100 kilowattuur is (75+25).

Dat systeem werd gezien als oneerlijk tegenover mensen zonder zonnepanelen, omdat die wel energiekosten, nettarieven en taksen betalen op hun volledige afname. En omdat de exacte afname bij zonnepanelen niet kan worden vastgesteld door een klassieke terugdraaiende teller, werd op 1 juli 2015 het prosumententarief ingevoerd, een forfaitair bedrag dat gebaseerd is op de capaciteit van de geïnstalleerde omvormers.

Digitale elektriciteitsmeter

Binnenkort worden de oude meters vervangen door digitale meters. De digitale meter wordt vaak ook de slimme meter genoemd. Slim, omdat hij de netwerkbeheerders veel informatie kan bezorgen over wat op het net gebeurt.

Vroeger was het elektriciteitsnet centraal georganiseerd en was alles voorspelbaar. Het netwerk leverde en de consument verbruikte. Intussen is het net gedecentraliseerd, met consumenten die ook producenten zijn geworden. Er is dus meer variatie, wat vraagt om een beter beheer.

De nieuwe teller geeft de netbeheerders een gedetailleerder zicht op de toestand van het net en laat toe om sneller in te spelen op kwaliteitsproblemen zoals overspanning. Andere voordelen zijn een betere detectie van energiefraude, een betere bepaling van de netverliezen en een betere marktwerking, waaronder energiecontracten met variabele energieprijzen.

Een belangrijke nieuwigheid is dat met de digitale meter de productie en het verbruik van elektriciteit apart geregistreerd worden. De meter registreert de afname van en de injectie in het net, een aparte productieteller meet de elektriciteit die uw zonnepanelen opwekken. Zo kan voor eigenaars van zonnepanelen exact bepaald worden hoeveel stroom ze van het net halen. Daarop worden dan de gewone nettarieven toegepast, zoals bij andere elektriciteitsgebruikers.

Meer of minder betalen?

De vrees dat zonnepaneleneigenaars daardoor meer zullen moeten betalen, doet consumenten aarzelen. De installatie van zonnepanelen liep het afgelopen jaar beduidend terug. De nieuw geïnstalleerde capaciteit daalde met 7 procent van 178 megawatt in 2017 naar 166 in 2018.

Dat iemand die overweegt om zonnepanelen te installeren even de kat uit de boom kijkt, is begrijpelijk. Wie zonnepanelen installeert, heeft immers een bepaald rendement voor ogen en met eventuele hogere netkosten gaat daar een hap uit. Uit analyses van de Vlaamse energieregulator VREG blijkt echter dat de invoering van de digitale meter niet voor iedereen hogere kosten oplevert.

Volgens de VREG zal, op basis van de huidige ontwerpregelgeving, 60 procent van de zonnepaneleneigenaars met een digitale meter minder betalen. 40 procent betaalt meer dan het prosumententarief, maar de VREG beklemtoont dat dat voor het overgrote deel maar enkele euro’s per maand zijn.

Bron: De Tijd